Overlijden langstlevende ouder
Als de langstlevende ouder komt te overlijden, moet er meestal heel wat geregeld worden. In de eerste plaats natuurlijk de uitvaart, maar daarna moeten er ook verschillende andere zaken worden geregeld. Wij zetten de belangrijkste daarvan voor u op een rijtje.
Administratie
In de eerste plaats is het van belang om de administratie van de overleden ouder goed door te spitten, want daaruit blijkt normaal gesproken de omvang van de nalatenschap (de erfenis). Met name de bankafschriften en de meeste recente aanslag inkomstenbelasting zijn van belang. Als nog tijdens leven van de ouder een van de kinderen op basis van een volmacht in een levenstestament de administratie beheert, is een overzicht van het vermogen snel opgesteld. Is dat niet het geval, dan moeten de kinderen zelf aan de slag.
Tip
Voor een ouder is het raadzaam om nog tijdens leven aan de kinderen een duidelijk overzicht te geven van de administratie en van alle belangrijke stukken (bankrekeningen, belastingaanslagen, verzekeringspolissen). Denk hierbij ook aan buitenlandse bankrekeningen, want als de kinderen daarvan niet op de hoogte zijn, blijven deze tot in lengte van jaren doorlopen zonder dat de (klein)kinderen daarvan profiteren.
Wettelijk erfrecht of testament
Daarnaast moet er worden uitgezocht wie de erfgenamen zijn van de overledene. Normaal gesproken zijn dat de kinderen, ieder van hen voor een gelijk deel. Om daarvan zeker te zijn, moet worden uitgezocht of de overleden ouder een testament had.
Ouderlijke boedelverdeling
Door ouders met kinderen is er vaak nog onder het ‘oude erfrecht’ (van voor 1 januari 2003) een testament gemaakt met een zogenoemde ‘ouderlijke boedelverdeling’ (min of meer gelijk aan de wettelijke verdeling, zoals thans in de wet opgenomen), maar het is mogelijk dat een van de kinderen is onterfd.
Legaten
Of er zijn, al dan niet om fiscale redenen, legaten toegekend aan bijvoorbeeld de kleinkinderen of aan een goed doel.
Volgens de wet
Indien er geen testament is opgesteld, dan bepaalt de wet wie de erfgenamen zijn.
Centraal Testamentenregister
Indien het testament niet tussen de administratie te vinden is, wil dit niet zeggen dat er geen testament is. Om dit na te gaan, kan het Centraal Testamentenregister (CTR) worden geraadpleegd. Bij dat register kan schriftelijk een aanvraag ingediend worden. U kunt het daarvoor benodigde formulier hier downloaden. Tezamen met een kopie van de akte van overlijden dient het formulier naar het CTR worden toegezonden. Deze aanvraag is gratis. Normaliter ontvangt u binnen een week bericht van het CTR of er door de overledene een testament is opgesteld en zo ja, bij welke notaris.
Opvragen bij notaris
Als het bekend is bij welk notariskantoor er een testament is opgemaakt, kunt u als erfgenaam bij deze notaris (of diens opvolger) een afschrift van het testament opvragen. Het notariskantoor kan daarvoor kosten in rekening brengen. Het is raadzaam om daarnaar te informeren, zodat u niet voor verrassingen komt te staan.
Langer dan 20 jaar geleden
Is het langer dan 20 jaar geleden dat het testament is opgemaakt, dan is het mogelijk dat de akte zich niet meer in de kluis van de notaris bevindt, maar naar het centraal depot is verplaatst. Als er van deze akte een afschrift moet worden gemaakt, kunnen de kosten hoger uitvallen.
Verklaring van erfrecht
Een verklaring van erfrecht is een door een notaris opgestelde akte waarin de notaris verklaart wie is overleden, of de overledene een testament heeft opgesteld en wat er in dit testament is bepaald. Tevens verklaart de notaris in deze akte wie de erfgenamen van de overledene zijn en eventueel wie van de erfgenamen gemachtigd is om de erfenis van de overledene af te wikkelen.
Het laten opstellen van een verklaring van erfrecht is niet wettelijk verplicht. Maar als er bankrekeningen zijn geblokkeerd, een levens- of overlijdensrisicoverzekering tot uitkering komt, dan ontkomt u er niet aan.
Onderzoek
Voor het opstellen van een verklaring van erfrecht gaat de notaris onderzoeken wie er erfgenamen zijn en voor welk gedeelte. Alle erfgenamen krijgen een verklaring toegezonden waarin ze verklaren de nalatenschap te aanvaarden. Na ontvangst van deze getekende verklaringen kan de verklaring van erfrecht worden opgemaakt en door de notaris worden getekend. Let op. Er moet rekening mee worden gehouden dat het opstellen van een verklaring van erfrecht al gauw drie tot vier weken in beslag neemt en zijn er erfgenamen vooroverleden of wonen ze in het buitenland, dan kan het gaan om twee tot drie maanden. Al die tijd blijven de bankrekeningen geblokkeerd en komt de verzekering niet tot uitkering.
Tip
Het loont de moeite om bij verschillende notariskantoren te informeren naar de kosten voor het opstellen van een verklaring van erfrecht, want deze kunnen behoorlijk uiteenlopen. Daarbij is het niet zo dat de notaris die het testament heeft opgesteld ook de verklaring van erfrecht moet opstellen. Deze klus mag worden uitbesteed aan iedere notaris in Nederland.
Tegemoetkoming in de kosten
Wanneer de financiële draagkracht onvoldoende is om een verklaring van erfrecht te kunnen betalen, kan men een tegemoetkoming in de kosten kan krijgen (art. 34 WRB en art. 56 lid 2 sub c. Wna). De voorzitter van de kamer voor het notariaat kan zo’n tegemoetkoming verlenen voor een verklaring van erfrecht als de erfenis minder bedraagt dan het heffingsvrije vermogen van € 30.846 (2020) en deze erfgenaam verder geen financiële draagkracht heeft. Daarbij geldt dat het inkomen per jaar maximaal € 27.900 mag zijn voor alleenstaanden of als men met een of meer anderen een gemeenschappelijke huishouding voert maximaal € 39.400 mag bedragen.
Volmacht
Als er meerdere erfgenamen zijn, dan kunnen ze onderling overeenkomen dat een van hen de nalatenschap afhandelt. Daarvoor moeten de andere erfgenamen aan hem/haar volmacht geven. Deze volmachten kunnen worden opgenomen in de verklaringen van aanvaarding die door de notaris aan alle erfgenamen worden toegezonden. In de verklaring van erfrecht komt dan te staan dat een van de erfgenamen als gevolmachtigde van de andere erfgenamen zelfstandig beschikkingsbevoegd is. Daarmee kan hij naar de bank met het verzoek om de rekeningen vrij te geven. Het is dan niet nodig dat alle erfgenamen tezamen zich tegelijkertijd bij de balie van de bank melden.
Inkomstenbelasting en erfbelasting
Door de erfgenamen (of de gevolmachtigde erfgenaam) moet aangifte worden gedaan voor de inkomstenbelasting over het kalenderjaar waarin de ouder is overleden tot de dag van diens overlijden. De Belastingdienst stuurt binnen 5 maanden na overlijden een brief met een aangifteformulier (F-biljet) naar het correspondentieadres dat zij gebruiken voor contact met de nabestaanden.
Ook indien er aangifte erfbelasting moet worden gedaan, zal de Belastingdienst binnen 4 maanden na het overlijden de aangiftebrief sturen naar het bij hun bekende correspondentieadres. Het ingevulde aangifteformulier moet binnen een termijn van acht maanden na overlijden naar de Belastingdienst worden gezonden. Indien dit termijn niet haalbaar is, omdat er bijvoorbeeld nog geen duidelijk overzicht is van het gehele vermogen, dan kan er voor vijf maanden uitstel worden aangevraagd. Dat uitstel wordt altijd door de Belastingdienst goedgekeurd.
De aangifte erfbelasting is een complexe aangifte en afhankelijk van vele factoren. Er moeten o.a. een aantal keuzes gemaakt worden die de nodige (fiscale) gevolgen hebben. Wij kunnen u hierin adviseren en desgewenst de aangifte voor u opstellen.
Neem gerust contact met ons op voor meer informatie!
Copyright 2024 PaQt B.V. - Alle rechten voorbehouden